Accumonitor aan boord: haal alles uit je batterij

Stroom aan boord, we kunnen niet meer zonder tegenwoordig. Navigatie- en communicatieapparatuur stellen de nodige eisen aan de elektrische installatie. En dan hebben we het nog niet eens over alle apparatuur die het leven aan boord comfortabeler maakt. Tegenwoordig hebben veel mensen één of meerde serviceaccu’s aan boord om de startaccu te ontzien. Zo kan er in ieder geval altijd worden gestart. Maar van een lauw drankje of het missen van je favoriete tv programma door een lege accu aan boord wordt niemand vrolijk.

In dit blog leren we je het maximale uit je accu’s te halen, zonder dat deze onnodig snel verouderden. Inzicht in de belasting van de accu’s is noodzakelijk. Een investering in een goede accumonitor is dan ook nodig om nooit voor verassingen te komen te staan.

Om het maximale uit je accu te halen is enige basiskennis over het onderwerp nodig, naast inzicht in de belasting. We zullen dit in bespreken in eenvoudige taal in dit blog.

Wat is een accumonitor?

Een accumonitor is een klein instrument dat inzicht geeft in de status van de accu. Afhankelijk van het model kan je op het display verschillende informatie aflezen, waaronder:

• V: de spanning van de hoofdaccu weergegeven in Volt
• Ah: het stroomverbruik in Ampère-uren
• A: het stroomverbruik in Ampères
• A: laadstroom van de acculader, zonnepaneel, generator etc. in Ampères.
• %: resterende inhoud weergegeven in procenten
• Resterende capaciteit: de resterende inhoud
• Resterende tijd: hoe lang gaat de accu nog mee

Je zou dus kunnen stellen dat een accumonitor een soort ‘raam’  is, waardoor je in de accu’s kan kijken. In grotere systemen kan de accumonitor ook gebruikt worden om de generator automatisch te laten starten of stoppen, indien dit model deze functie ondersteunt.

Daarnaast zijn er modellen die meerdere accubanken in de gaten kunnen houden. Dit maakt het mogelijk om ook informatie over de 2^e of 3^e accubank te krijgen.

Wat verbruik ik eigenlijk?

Het is belangrijk om het stroomverbruik aan boord te kennen, en de gevolgen daarvan op de capaciteit van de accu’s. Om achter het stroomverbruik aan boord te komen dien je te kijken naar drie verschillende factoren:

1. Hoeveel tegelijkertijd ingeschakelde stroomgebruikers zijn er actief?
2. Hoeveel vermogen nemen deze gebruikers op?
3. Wat is de werkelijke inschakelduur?

De bovenste twee punten spreken voor zich. Punt 3 doelt op apparatuur zoals een stuurautomaat. Deze is niet constant actief, maar vraagt slechts een deel van de tijd stroom.

Door een simpel lijstje te maken van alle elektronische apparatuur heb je al snel inzicht in wat je aan boord verbruikt. Bereken daarna het gemiddeld vermogen dat nodig is met een simpele rekensom:

Verbruik wanneer ingeschakeld (A) X inschakeltijd (hoeveel % van de tijd is het apparaat actief) = gemiddeld vermogen Ah per uur.

Nu je weet hoeveel stroom je verbruikt kun je dit afwegen tegen de nominale sterkte van de accubank. Valt het je op dat je voortdurend boven de nomiale stroomsterkte van de accubank zit? Houdt er dan rekening mee dat capaciteitsafname van de accu het gevolg zal zijn. Om dit op te lossen kan je de accubank uitbreiden of vervangen met nieuwe accu’s.

Het kiezen van een accumonitor

Een handig instrument om dit simpel en precies te monitoren is een accumonitor. Voordat je van wal gaat laad je de accu’s volledig op en reset je de accumonitor. Deze houdt dan de accu’s in de gaten, en geeft aan wanneer je in de buurt komt van het maximale toelaatbare verbruik.

Maar waar moet je eigenlijk op letten bij de aanschaf van een accumonitor?

• De maximum capaciteit in Ah die gemeten kan worden
• De functies
• Het aantal ondersteunde accubanken

Alle accumonitoren ondersteunen accu’s van het type nat, gel en AGM. De metingen worden gedaan door de zogenaamde ‘shunt’. Dit onderdeel kan tot een bepaalde capaciteit de metingen doen, en wordt standaard meegeleverd. Het is belangrijk dat deze shunt past bij de capaciteit, anders zullen de metingen niet correct uitgevoerd kunnen worden.

Accumonitor voor 1 accubank

Indien je gebruik maakt van 1 accubank volstaan deze modellen. Alle modellen bieden een breed scala aan accubewakingssystemen, maar de Victron en meeste Nasa modellen zijn net iets geavanceerder. De Nasa BM-1 Bluetooth is het enige model zonder display. Dit model levert alle informatie direct op je telefoon middels een app, overal aan boord. Ideaal als je geen zin hebt om alle kabels aan te leggen naar de cockpit. Alle modellen zijn inclusief 100Ah shunt, behalve de BM-2. Deze komt met een 200Ah shunt. 

Hoe moet je omgaan met de accu

Als de accumonitor eenmaal aan boord aanwezig is, dan is het zaak om de accu’s goed te behandelen. Door deze juist te behandelen in combinatie met een accumonitor kan je de levensduur aanzienlijk verlengen. Door rekening te houden met de volgende punten dit verwezenlijken.

Ontlaad de accu niet te diep

Ontladen betekent letterlijk ‘ontdoen van lading’. In het geval van een accu betekent het dat de spanning vermindert. Bijvoorbeeld van 12.6V naar 12.06V. Te diep ontladen zorgt er voor dat het werkzame oppervlak in de accu afneemt, waardoor de accu minder lang mee zal gaan.

De richtlijn is om tot 40% van de accucapaciteit te gebruiken, en deze dan weer aan de lader te doen. Uiteraard verschilt dit per accu, en kan je het beste kijken wat de fabrikant aanbeveelt. Weet je dit niet, dan is dit een handige vuistregel.

Ontlaad de accu rustig

De laadsnelheid van de accu wordt weergegeven in een C-waarde. Op je accu zal je bijvoorbeeld een C/10 of C/20 aanduiding aantreffen. Dit zal je in combinatie met een x-aantal Ah aantreffen. Bijvoorbeeld:

110Ah C/10. Dit betekent dat je 110Ah krijgt als je er minimaal 10 uur over doet om de accu te ontladen.

De stroomsterkte waarbij dit het geval zal zijn is 110Ah/ 10 uur= 11A.

Dit is de stroomsterkte waarvoor de accu ontworpen is. Probeer hier niet boven te gaan zitten, want ook dat zal de levensduur verkorten. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als er tegelijkertijd veel zware apparaten worden ingeschakeld.

Let op de temperatuur

De omgevingstemperatuur heeft een grote invloed op de capaciteit van de accu’s en de levensduur. De optimale temperatuur ligt rond de 20 graden. Bij elke 10 graden hieronder lever je rond de 10% van de capaciteit in. Dat is natuurlijk zonde, dus kijk goed waar je de accu’s installeert.

Rustig opladen

Net als bij het ontladen is het bij het opladen belangrijk om dit niet te snel te doen. Kijk altijd goed wat de fabrikant voor laadstroom aanbeveelt. Het investeren in een goede acculader is ook zeker geen overbodige luxe.

Volledig opladen

Probeer de accu altijd volledig op te laden voor je deze weer gaat gebruiken. Hier is niet altijd tijd voor, maar probeer dit wel altijd te doen. Als je dit niet doet zal de accu capaciteit verliezen door sulfatering, en dat is zonde.

Acculader kopen?

We snappen dat dit een lastig en vrij technisch onderwerp is. Het verschilt namelijk per boot wat de juiste oplossing is. Daarnaast is energie altijd een lastig onderwerp. Uiteraard kunnen wij je helpen met het kiezen van de juiste accumonitor en geven graag persoonlijk advies over de mogelijkheden.

Dit is mogelijk in onze watersportwinkel, maar online contact opnemen kan natuurlijk ook. Daarnaast hebben we geregeld interessante aanbiedingen van accumonitoren, dus geef je op voor onze nieuwsbrief om hier altijd van op te hoogte te zijn.