Stroom aan boord

Stroom aan boord maakt het verblijf op de boot aangenamer en is cruciaal voor de veiligheid. Zo is er elektriciteit nodig voor de startmotor, verlichting, navigatiesystemen en apparatuur als een radio en koelkast. In dit blog gaan we dieper in op de diverse stroombronnen en het stroomverbruik aan boord. Daarnaast geven we tips over de installatie en het onderhoud van een maritiem energiesysteem. 

Stroombronnen

In de haven is walstroom de stroombron voor een comfortabel verblijf aan boord. De beschikbare walstroom is echter vaak onvoldoende om alle apparaten aan boord te voeden. Daarnaast zoeken de meeste booteigenaren naar comfort dat altijd beschikbaar is, zowel in de haven als varend.

Accu’s zijn dé oplossing om vaartuigen te voorzien van energie wanneer er geen netstroom is. Tijdens het varen wordt de accu, het opslagmedium voor energie, geladen door de standaard dynamo op de scheepsmotor. Wanneer meer stroom aan boord gewenst is, kun je kiezen voor extra stroombronnen als windgeneratoren, zonnepanelen of een generator/aggregaat. Zonnepanelen wekken energie op uit zonnestraling en een generator/aggregaat wekt stroom op met diesel/benzine, dit werkt feitelijk hetzelfde als de dynamo op de motor.

Omvormer

Een accu levert 12 of 24 volt. Je kunt hier niet zomaar (huishoudelijke) apparaten op aan sluiten die gemaakt zijn voor 230 volt. Daarnaast geeft een accu gelijkstroom (DC) af, terwijl de spanning op het thuisnet wisselspanning (AC) is. Een omvormer zet de 12 of 24 volt uit de accu om naar 230 volt wisselspanning.

Generatoren, walstroom, zonnepanelen, acculaders, omvormers en dergelijke vormen samen het energiesysteem aan boord. Al deze onderdelen moeten natuurlijk op elkaar zijn afgestemd en bij volle belasting veilig kunnen functioneren. Het is dan ook van belang dat het stroomverbruik en de beschikbare stroombronnen met elkaar in evenwicht worden gebracht.

Continue stroomverbruikers, zoals navigatieverlichting en een koelkast, verbruiken dagelijks vaak meer energie dan gedacht. Dit terwijl het verbruik van kortstondige “grootverbruikers” als elektrische lieren en een fornuis vaak overschat wordt.

Installatie en onderhoud

Een niet goed aangelegde of verouderde elektrische installatie aan boord kan tot veel ergernis en schade leiden. Het systeem vraagt dan ook om een regelmatige controle en onderhoud. Omdat er steeds meer en zwaardere stroomverbruikers aan boord komen, worden de eisen aan de installatie steeds hoger. Wij behandelen de punten die van belang zijn voor een goed functionerend energiesysteem.

Accu en accuruimte

Een accu staat centraal als stroombron voor aan boord. Dit opslagmedium voor energie dient met aandacht geplaatst te worden. We hebben een aantal aandachtspunten op een rijtje gezet:

• Zorg ervoor dat de accuruimte droog is en boven maximaal bilgeniveau ligt
• Ventileer de accuruimte
• Plaats de accu zeevast, met maximaal 10 millimeter speling
• Plaats de accu niet direct boven of onder een brandstoftank
• Let op dat de accu niet lekt

Een accu is onderhevig aan verouderingsprocessen, zoals corrosie en massaverlies, welke worden beïnvloed door de frequentie van het gebruik. Daarnaast zijn accu’s zeer kwetsbaar. Te vaak ontladen, niet volledig laden, te weinig of te veel laden, niet opladen na gebruik, te hoge temperatuur; het zal allemaal leiden tot vroegtijdige veroudering.

Bekabeling

Ook bij het aanleggen van de bekabeling dien je rekening te houden met een aantal belangrijke punten:

• Gebruik de romp niet stroom-voerend (dit mag alleen voor de startmotor)
• Gebruik geen massief koperdraad, dit gaat snel stuk voor de trillingen in de boot
• Een kabelgoot is de beste montagemethode, maar je kunt de leidingen ook zonder goot aanbrengen. De afstand tussen de bevestigingspunten is dan maximaal 300 millimeter
• De mantel van de bekabeling moet oliebestendig zijn en bestand zijn tegen minimaal 70ºC
• De bekabeling moet de juiste dikte hebben. Een te dunne kabel geeft verlies van vermogen, wordt warm en is gevaarlijk
• Zorg ervoor dat de schakelpanelen toegankelijk zijn
• Let op ondeugdelijkheden, zoals losse kroonsteentjes en krimpkousjes
• Het moet duidelijk zijn wat het positieve en wat het negatieve draad is

Schakelpaneel

Een overzichtelijk schakelpaneel maakt het mogelijk om alle aangesloten elektrische apparaten te monitoren en bewaken. Afhankelijk van de hoeveelheid groepen, kun je kiezen voor diverse uitvoeringen. Zo zijn er bijvoorbeeld driedelige-, zesdelige- en twaalfdelige-modellen verkrijgbaar. Automatische zekeringen zorgen ervoor dat bij overbelasting of kortsluiting de zekering automatisch uitslaat.

Elektrische installatie aanleggen of optimaliseren

Wij hebben een ruim aanbod van materialen waarmee je het energiesysteem aan boord kunt aanleggen of optimaliseren. In onze watersportwinkel en webshop vind je producten als accu’s, acculaders en kabeltoebehoren. Je kunt bij ons terecht voor een uitgebreide collectie van o.a. de hoogstaande merken Victron en Mastervolt.