Boot zekeringen: wat, waarom en welke kies je?

Hoge stromen kunnen elektrische installaties aan boord onherstelbaar beschadigen. Om de installatie en boordelektronica tegen kortsluiting en overbelasting te beschermen dien je zekeringen, formeel ook wel smeltveiligheid genoemd, te plaatsen. In dit blog vertellen we hoe een zekering werkt, welke soorten er zijn en waar je op moet letten bij het selecteren van een zekering.

Brandgevaar bij kortsluiting en overbelasting

Elektriciteitsdraden zijn geïsoleerd, waardoor de stroom in een bepaalde richting wordt verplaatst. Wanneer deze isolatie niet meer in orde is en de stroom zich in een verkeerde richting voortbeweegt, ontstaat kortsluiting. Omdat de stroomsterkte hierdoor toeneemt en de installatiedraden als gevolg steeds warmer worden, neemt het risico op brandgevaar toe.

Er is sprake van overbelasting als door een apparaat of draad meer stroom gaat dan waarvoor het gemaakt is. Bij te hoge stromen kan er zoveel warmte ontwikkeld worden dat er brand ontstaat. Met zekeringen kun je dergelijke gevaren voorkomen.   

Hoe werkt een zekering?

Een zekering is onderdeel van de elektrische installatie aan boord en beschermt de bedrading en aangesloten apparaten tegen schade. In de meeste zekeringen bevindt zich een draad (smeltdraad) van koper, zilver of van een koperlegering in een behuizing van keramiek, glas of kunststof. Wanneer door kortsluiting of overbelasting de stroomsterkte toeneemt, smelt en breekt het draad. Dit onderbreekt de stroomkring en voorkomt dat zich ergens anders in het systeem warmte ontwikkelt. Zekeringen beveiligen selectief, wat inhoudt dat de zekering het dichts bij de kortsluiting doorsmelt. Hierdoor wordt de rest van de elektrische installatie geïsoleerd en blijft het probleem beperkt.

Welke soorten zekeringen zijn er?

Er zijn verschillende soorten zekeringen voor de boot verkrijgbaar. We bespreken ze hieronder.

Glaszekeringen

Een glaszekering bestaat uit een glazen buisje met daarin een dun smeltdraadje en op de uiteinden een geleidende kap. Het wordt vaak gebruikt ter bescherming van elektronische apparaten tegen overbelasting, verkeerd aansluiten en interne storingen. De glaszekering met het hoogste ampèrage die wij kunnen leveren is 30A. Als het draadje doorgebrand is, dient de glaszekering vervangen te worden door hetzelfde type. Je kunt dit dankzij het doorzichtige omhulsel gemakkelijk waarnemen.

Keramische zekeringen

Bij een keramische zekering, ook wel steenzekering of torpedozekering genoemd, zit het smeltdraad in een keramische buis. Het is net zo compact als een glaszekering, maar beter bestand tegen hoge stromen. In sommige gevallen is een keramische zekering zelfs geschikt voor een maximale stroom van 100 ampère. Dit is in veel elektronische installaties ook min of meer noodzakelijk.   

Automatische zekeringen

Een automatische zekering is voorzien van een stukje metaal dat kromtrekt bij te hoge stromen waardoor de schakelaar naar de uit-stand getrokken wordt. Net als bij smeltveiligheid wordt de stroomkring onderbroken. Na kortsluiting of overbelasting hoeft de zekering niet vervangen te worden, met één druk op de resetknop schakel je de spanning weer in.  

Mega zekeringen

Mega zekeringen zijn goed bestand tegen langdurig grotere belastingen. Het is een zwaarder type zekering geschikt voor stromen tot wel 250 ampère.

Stripzekeringen

Stripzekeringen, ofwel ANL-zekeringen, worden gebruikt in vele toepassingen. Ze zijn goed geschikt voor apparaten aan boord die veel stroom verbruiken, zoals een boegschroef en ankerlier.  

Vlaksteekzekeringen

Vlaksteekzekeringen zijn goed geschikt voor zware toepassingen. Ze zijn eenvoudig te vervangen en door de verschillende kleuren kun je het aantal ampère makkelijk herkennen. Daarnaast wordt een vlaksteekzekering veel gebruikt in een zwevende zekeringhouder.

Welke zekering heb ik nodig?

Welk soort zekering je nodig hebt, is afhankelijk van wat je wilt beschermen (kabel of apparaat) en van de hoogste piekstroom die door het systeem loopt. Kies altijd een zekering met een waarde die iets hoger ligt dan de te verwachten piekstroom. Als je een apparaat wil afzekeren staat de waarde voor de zekering vaak in de handleiding vermeld.

Wanneer je een beschadigde buiszekering (keramische of glaszekering) wilt vervangen, dan is het belangrijk rekening te houden met de volgende zaken: 

• De maximale stroom van de nieuwe zekering moet overeenkomen met de maximale stroom van de oude zekering.
• Het formaat van de zekering dient gelijk te zijn aan het formaat van de oude zekering.

Zekeringhouders

Een zekeringhouder is nodig om de zekering te kunnen plaatsen tussen de kabel. Sommige zekeringhouders zijn voorzien van een afdekkap ter bescherming. Voor de verschillende type zekeringen zijn ook verschillende zekeringhouders verkrijgbaar. Een zwevende zekeringhouder kan handig zijn voor glaszekeringen en vlaksteekzekeringen als er een zekering moet worden geplaatst tussen de plus kabel van een aangesloten apparaat, zoals bijvoorbeeld een koelkast. Wil je meerdere zekeringen groeperen, dan kun je ook voor 4-, 6-, of 10-delige zekeringhouders kiezen.

Zekering voor de boot kopen?

In onze watersport webshop en winkel vind je diverse zekeringen voor de boot. Weet je niet precies welke zekering je aan moet schaffen of heb je andere vragen, neem dan contact met ons op. Langskomen in de megastore kan natuurlijk ook! Er staat altijd een productspecialist voor je klaar.