Boot touw kopen? Zo kies je de juiste lijn
Boot touw, ofwel bootlijn of scheepslijn, is een onmisbaar onderdeel van de tuigage. Het kan best lastig zijn om te bepalen welke materialen en constructies van touwwerk je nodig hebt. Elke toepassing stelt zijn eigen specifieke eisen aan de slijtvastheid, rek, flexibiliteit, trekkracht en weerbestendigheid van de lijn. Het is dus belangrijk dat je een boot touw aanschaft dat bij jouw gebruik past. Wij geven enige achtergrondinformatie en tips waarmee de keuze eenvoudiger wordt.
Materiaalkeuze
In het verleden werden bootlijnen gemaakt van natuurlijke materialen, zoals manilla en hennep. Tegenwoordig zien we vaker touwwerk van synthetische grondstoffen. Moderne lijnen van kunstvezels zijn sterker, slijtvast en weerbestendig. Soms zijn touwen opgebouwd uit meerdere kunstvezels om de afzonderlijke, unieke eigenschappen te combineren. We benoemen de meest gebruikte materialen:
Dyneema
Dyneema staat wereldwijd bekend als een enorm sterke kunstvezel en wordt veel gebruikt in de watersport. Volgens DSM, de uitvinder en producent, is het materiaal zo’n vijftien keer sterker dan staal. Het wordt gemaakt van een extreem dichte vorm van de grondstof ‘polyethyleen’ (HMPE - High Molecular Weight Polyethylene). Scheepstouwen van Dyneema zijn niet alleen extreem stevig, maar ook licht van gewicht waardoor ze blijven drijven op het water. Bovendien worden de mechanische eigenschappen niet aangetast door zeewater, olie of chemicaliën. Ook zijn de vezels slijtvast, wat de duurzaamheid verhoogt.
Omdat touwen van Dyneema vrijwel niet rekken en dit de performance van een zeilboot ten goede komt, zijn ze zeer geliefd onder wedstrijdzeilers. Deze lijnen kunnen perfect gebruikt worden voor vallen, schoten, bakstagen en trimlijnen.
Veel booteigenaren kiezen voor een lijn met een kern van Dyneema en een polyester mantel. Deze variant is goed betaalbaar, uv-bestendig en dik genoeg voor touwklemmen.
Polyester
Polyester wordt veel toegepast in schoten, landvasten en val-, trim- en ankerlijnen. Het materiaal is zeer slijtvast, uv-bestendig en heeft een hoge breekkracht. Lijnen van polyester blijven niet drijven en zijn daarom niet onze eerste keus voor landvasten. Daarnaast hebben ze voor wedstrijdzeilers te veel rek, voor toerzeilers zijn ze wel goed geschikt. De flexibiliteit blijft lang behouden en afhankelijk van de constructie zijn de lijnen voordelig in aanschaf.
Polypropyleen
Polypropeen, ofwel polypropyleen, is een voordelige materiaalsoort met een goede grip en licht gewicht. De lijnen blijven drijven op het water, wat ze perfect maakt voor landvasten en fenderlijnen. Boot touw van polypropyleen is matig slijtvast en heeft een geringe duurzaamheid. Daarnaast is het minder goed bestand tegen uv-licht waardoor de lijnen sneller verouderen en hard worden.
Constructie: gevlochten of geslagen?
De constructie speelt ook een belangrijke factor bij het keuzeproces. Nautisch touw wordt geslagen of gevlochten. Gevlochten lijnen zijn iets soepeler dan geslagen lijnen en beschadigen minder snel. Driestrengs geslagen lijnen zijn eenvoudig te splitsen.
Leren splitsen?
English Braids heeft video’s gemaakt om je te helpen bij het maken van een lus in een driestrengs lijn of in een gevlochten lijn. Voor laatstgenoemde heb je een splitsset nodig.Rek
Een goede landvast heeft rek zodat het schokken kan opvangen die ontstaan door golven en/of windvlagen. Een nautisch touw zonder rek zal schokken geven op de kikker en kan hierdoor schade veroorzaken. Rek kan worden gegenereerd door rekkend materiaal of een rekkende constructie te gebruiken. Een driestrengs geslagen touw heeft veel rek.
Bij vallen en schoten is rek juist niet gewenst. Een zeil heeft een mooi profiel wat lijkt op een vliegtuigvleugel en dit profiel is aan te passen door de valspanning. Bij een hoge valspanning zit de bolling voor in het zeil waardoor de boot harder gaat varen. Als de val rekt zal bij een windvlaag de bolling automatisch achter in het zeil komen. De boot wordt dan schuin getrokken.
De polyester vallen van English Braids, zoals de Braid on Braid en de Silverline, zijn op een unieke manier voorgerekt in een oven en hebben hierdoor de minste rek van alle polyester bootlijnen op de markt. Daarnaast zijn ze door dit Pre-stretch en Heat Set proces ook nog eens erg soepel, waardoor ze ook perfect als schoot voldoen. Voor zeilers die wat meer performance willen hebben we de M-Ropes Flyer HMPE in het assortiment. Deze is qua eigenschappen gelijkwaardig aan een dyneema lijn, maar zeer aantrekkelijk geprijsd.
Slijtage
Bij schepen slijt het touw vaak op een paar kritische punten; bij landvasten is dit altijd in de verhaalkam of op de kikkers. Vallen slijten meestal op de valstoppers en schoten juist op de lieren. Het is dan ook belangrijk om het juiste materiaalsoort te kiezen.
Bij landvasten adviseren we polyester omdat dit goed slijtvast materiaal is. Polypropyleen landvasten zijn een goede budget optie, maar slijten wel sneller door.
De vallen en schoten van English Braids en M-Ropes, zoals de Flyer HMPE en D-racer 16, hebben een hoogwaardige polyester mantel en zijn getest op slijtage in combinatie met Spinlock stoppers en lieren.
Samenvatting aanbevolen lijn per toepassing
- Landvasten: polyester gevlochten of driestrengs geslagen landvast
- Vallen: Flyer HMPE touw
- Schoten: Silverline
Kleurkeuze
Bootlijnen zijn verkrijgbaar in diverse kleuren. In principe maakt het niet uit welke kleur je kiest, maar het is raadzaam om een kleurenschema toe te passen. Zo kan je de touwen gemakkelijk onderscheiden en bijvoorbeeld ‘vreemde’ bemanningsleden eenvoudig instrueren.
Lijn diameter bepalen
De benodigde diameter van een lijn is afhankelijk van de toepassing, lengte van de boot en het materiaal.
Landvasten
Hieronder een algemene richtlijn voor de diameter van polyester landvasten. Voor polypropyleen landvasten dien je een dikkere diameter aan te houden omdat deze zwakker zijn.
| Bootlengte | Polyester | Polypropyleen |
|---|---|---|
| tot 6 m | 8 mm | 12 mm |
| 6-8 m | 10 mm | 14 mm |
| 8-10 m | 12 mm | 16 mm |
| 10-12 m | 14 mm | 18 mm |
| 12-14 m | 16 mm | 20 mm |
| 14-16 m | 18 mm | 22 mm |
Meer informatie en tips over landvasten?
Lees dan ons blog Welke landvasten moet ik kiezen?Schoten en vallen
In onderstaande tabellen staat ons advies voor de diameter van polyester lijnen. Scheepstouw met een kern van Dyneema kan ongeveer 2 millimeter dunner zijn. Houd rekening met de stoppers, klemmen en blokken aan boord.
Schoten
| Bootlengte | Grootzeil | Genua | Spinnaker |
|---|---|---|---|
| 6-8 m | 10 mm | 10 mm | 10 mm |
| 9 m | 10 mm | 12 mm | 10 mm |
| 10 m | 12 mm | 14 mm | 10 mm |
| 11 m | 12 mm | 14 mm | 12 mm |
| 12 m | 12 mm | 14 mm | 12 mm |
| 14 m | 14 mm | 14 mm | 12 mm |
| 16 m | 14 mm | 14 mm | 14 mm |
| 18 m | 14 mm | 14 mm | 14 mm |
Vallen
| Bootlengte | Grootzeil | Genua | Spinnaker |
|---|---|---|---|
| 6-8 m | 8 mm | 8 mm | 8 mm |
| 9 m | 10 mm | 10 mm | 8 mm |
| 10 m | 10 mm | 10 mm | 10 mm |
| 11 m | 10 mm | 12 mm | 10 mm |
| 12 m | 12 mm | 12 mm | 12 mm |
| 14 m | 12 mm | 12 mm | 12 mm |
| 16 m | 12 mm | 14 mm | 12 mm |
| 18 m | 14 mm | 14 mm | 14 mm |
Lijn lengte bepalen
Hieronder een algemene richtlijn voor de lijn lengte:
- Grootzeilval, genuaval en spinnakerval: mastlengte x 2,5
- Grootschoot: gieklengte x (vertraging + 1)
- Genuaschoot: scheepslengte x 1 tot 1,3
- Spinnakerschoot: scheepslengte x 2 tot 2,5 (lijschoot langer dan de loefschoot)
- Landvast: scheepslengte x 1,5
- Sleeplijn: scheepslengte x 5
- Ankerlijn: waterdiepte x 5
Boot touw kopen? Bekijk het assortiment!
Wij hebben een ruim aanbod aan touwwerk voor alle soorten boten en toepassingen. In onze webshop en winkel vind je ook kant-en-klare vallen, kant-en-klare landvasten en deluxe kant-en-klare landvasten.
Mocht je nog niet precies weten welk scheepstouw geschikt is voor jouw situatie, schroom dan niet om contact met ons op te nemen of langs te komen in de watersportzaak. We geven graag advies!
