Brandpreventie aan boord

Brand aan boord is één van de meest voorkomende redenen waarbij watersporters worden gedwongen om het schip te verlaten. Vaak ontstaat de brand omdat er niet genoeg aandacht is besteed aan de brandpreventie aan boord. Onzorgvuldig omgaan met gasflessen, kortsluiting en roken zijn veelvoorkomende oorzaken van branden.

Hoe ontstaat brand aan boord?

Een ongeluk zit een klein hoekje. Een brand ontstaat dan ook vaak door het onzorgvuldig omgaan met bijvoorbeeld gasflessen. Maar ook kortsluiting, brandstoflekkage of het warmlopen van lagers zijn oorzaken van brand.

Om brand te voorkomen of te bestrijden is het belangrijk om te begrijpen hoe vuur ontstaat. Vuur bestaat uit drie ‘onderdelen’:

• Zuurstof
• Brandstof (olie, gas etc.)
• Ontbrandingstemperatuur

Wanneer één van deze drie onderdelen wordt weggehaald is de brand geblust. Bijvoorbeeld: door het afdekken van een brand met een blusdeken haal je de zuurstof weg, en met het afsluiten van de brandstoftoevoer haal je de brandstof weg.

Brandpreventie aan boord

Voorkomen is beter dan genezen. Brandpreventie kan het risico van een brand op de boot aanzienlijk verminderen. De volgende handelingen kunnen bijdragen aan een veiligere boot:

• Zet jerrycans met benzine, verf, ontvettingsmiddelen en andere brandbare vloeistoffen niet in het motorcompartiment. Een aparte ruimte met goede ventilatie is een beter alternatief, bijvoorbeeld in een bakskist.
• Rook niet tijdens het tanken, aansluiten van gasflessen en het controleren van het vloeistofniveau van accu’s.
• Gaat de boot naar de winterstalling? Haal dan de gasflessen van boord en ontkoppel de accu’s.
• Heb je een gasfles verwisseld? Controleer dan gasdichtheid van de koppeling.
• Controleer regelmatig de brandstoftank en –leidingen op lekkages. Kijk daarnaast ook regelmatig of er geen loshangende bedrading is.
• Houd altijd een nacontrole na het klussen.
• Zorg dat alles zeevast staat.
• Schakel de stroom uit bij het verlaten van het schip.
• Maak een calamiteitenplan en bespreek dit met opvarenden en gasten.

Zorg daarnaast voor voldoende preventiemiddelen aan boord, zoals rook-, gas- en koolmonoxidemelders. Het is aan te raden om uit te zoeken wat risicoruimtes aan boord zijn, zoals het kombuis en de machinekamer. Op basis van de indeling van de boot kan je bepalen waar de melders het beste opgehangen kunnen worden.

• Rookmelder: in de kombuis, woonruimte en in elk slaapvertrek.
• Koolmonoxidemelder: Op de zelfde plekken als de rookmelders. Altijd in de buurt van geisers.
• Gasmelder: plaats de sensor onder in het schip. Het alarm zelf moet ergens opgehangen worden waar het voor iedereen te horen is.

Brandblussers aan boord

Mocht het dan toch zo ver komen dat er een brand aan boord ontstaat, dan kan je nog terugvallen op een brandblusser. Er zijn veel verschillende blusmiddelen op de markt, welke op te delen zijn in drie soorten blusstoffen:

• Droge blus stoffen: poeder, blusdeken en zand.
• Natte blusstoffen: water en schuim.
• Gasvormige blusstoffen: kooldioxide.

Voor je begint met het blussen van de brand moet je vaststellen wat de oorzaak is van de brand en wat de brandstof is. Deze zijn onder te verdelen in vijf brandklassen. In de onderstaande tabel geven we aan welk blusmiddel geschikt is, niet geschikt is of de brand erger maakt. 

Wat opvalt in de tabel is dat brandklasse E (elektriciteit) mist. Deze is in Nederland komen te vervallen omdat elektriciteit wel de oorzaak van een brand kan zijn, maar zelf niet brand.

Hoe blus je een brand aan boord?

Het belangrijkste is dat je aan je eigen veiligheid en die van de opvarenden denkt. Vervolgens neem je de volgende stappen om de brand te blussen:

1. Alarmeer de omgeving.
2. Sluit de toevoer van de brandstof af. Draai de gastoevoer dicht en zet de motor uit.
3. Gebruik je een handbrandblusser? Test dan met een ‘proefschot’ of deze is geactiveerd voordat je de brand te lijf gaat.
4. Controleer of je geen kleding van nylon draagt. Zo ja, trek dit dan meteen uit.
5. Trek een kledingstuk met lange mouwen aan (geen nylon). Dit voorkomt brandwonden aan je armen.
6. Benader de brand laag. Dit zorgt er voor dat je zo min mogelijk rook inademt.
7. Ga met één zijde van het lichaam naar de brand toe staan en wend je gezicht half af van de brand. Dit voorkomt brandwonden.
8. Blus vervolgens het oppervlak van voren naar achteren met de wind mee. Spuit rechtstreeks in de vuurhaard, tenzij het een vloeistofbrand is.
9. Controleer of de brand helemaal uit is en blijf alert. Er kan een herontsteking ontstaan, waardoor de brand opnieuw oplaait.

Brandblusser voor op de boot kopen?

Veilig varen staat altijd voorop bij KOK watersport. We helpen je dan ook graag met het kiezen van de juiste blusmiddelen en geven je graag persoonlijk advies over brandveiligheid.

Kom langs in onze watersportwinkel, of neem online contact met ons op. Vergeet je niet op te geven voor onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van interessante aanbiedingen, acties en nieuwe blogitems.