Alles over scheepsradars
Een radar is een belangrijk instrument voor het in kaart brengen van het vaargebied rondom je boot. Het identificeert andere schepen en obstakels en heeft als hoofdfunctie om aanvaringen te voorkomen.
In dit blogitem kan je alles lezen over scheepsradars. Hoe werkt een radar voor de boot precies? Hoe kan je het apparaat het best tot zijn recht laten komen? En welke exemplaren vind je in ons assortiment? We beantwoorden deze vragen en meer.
De onderwerpen die aan bod komen:
- Hoe werkt een scheepsradar?
- Een stukje geschiedenis
- Haal meer informatie uit de radar
- Informatie aflezen van multifunctionele display
- Soorten radarantennes
- Digitale radomes
- X-band en S-band radars
- Betekenis weergegeven informatie
- Radar bevestigen
- Radar voor de boot verplicht?
- AIS vervangt de radar niet
- Scheepsradars bij KOK watersport
Hoe werkt een scheepsradar?
Het begrip ‘radar’ stamt af van de Engelstalige term ‘Radio Detection and Ranging’, wat staat voor:
- Radar: elektromagnetische golven
- Detection: peiling
- Ranging: afstand
Tijdens het ‘detection and ranging’ proces worden met behulp van radiogolven objecten in de nabije vaaromgeving vastgesteld. Dit kan een andere boot zijn, maar bijvoorbeeld ook een boei. Met eigen ogen zijn die soms lastig waar te nemen, bijvoorbeeld bij duisternis of mist. Op het radarscherm, of tegenwoordig vaak een multidisplay, worden de objecten weergegeven. Ook tijdens mooie weersomstandigheden biedt het instrument ondersteuning wanneer je bijvoorbeeld een haven nadert of tijdens het houden van ankerwacht. Maar hoe werkt een radar voor de boot nou precies?
Het is je misschien opgevallen dat er continu iets draait op het scherm van de radar. Het instrument zendt namelijk via een ronddraaiende antenne steeds radiogolven (elektromagnetische straling) met signalen (pulsen) uit. Wanneer de radiogolven een object raken, wordt het signaal teruggekaatst naar de radar waar het door een ontvanger wordt gedetecteerd. Radiogolven verplaatsen zich met de snelheid van het licht (300.000 km/s) en door de tijd te meten tussen de uitgezonden puls en de ontvangen reflectie (echo) kan de afstand worden bepaald. De ontvangen reflectie wordt vervolgens omgezet in lichtpuntjes die worden weergegeven op de display in de boot. Een radar zendt veel pulsen uit waardoor het beeld constant wordt vernieuwd. Daarnaast is je eigen boot het middelpunt, dus je hebt altijd 360 graden beeld van de nabije omgeving.
Een stukje geschiedenis
In 1904 werd het basisprincipe van de radar uitgewerkt door de Duitser Christian Hülsmeyer. Er was grote belangstelling vanuit de scheepvaartwereld, maar Hülsmeyer slaagde er niet in om een goed werkende installatie te bouwen. Naarmate succes langer uitbleef raakte de techniek steeds meer vergeten en werd er tientallen jaren niets mee gedaan. Totdat in de jaren 30 in Groot-Brittannië een radarwaarschuwingssysteem werd gebouwd voor vroegtijdige detectie van aanvallen door bommenwerpers. In de beginperiode werd de radar dus vooral voor militaire toepassingen gebruikt. Later ook in de scheepvaart, eerst in de beroepsvaart en tegenwoordig ook veel op pleziervaartuigen op groot water.
Haal meer informatie uit de radar
Een radar is dus één van de beste instrumenten om een overzichtelijk en accuraat beeld van de vaaromgeving te krijgen. Maar wist je dat de radar nog veel meer informatie kan geven als je het aan andere apparaten koppelt? Verbind het bijvoorbeeld met een MFD (multifunctioneel-display) en je ziet ook duidelijke info in de vorm van radar-overlay op de kaartplotter-functie van je display. Ook is het mogelijk om hier nog een AIS-systeem aan toe te voegen zodat je de meest accurate data over de boten in jouw omgeving ontvangt. Daarnaast kun je aan je navigatiesysteem ook nog een stuurautomaat en elektrisc
Informatie aflezen van multifunctionele display
Wij hebben scheepsradars in het assortiment die compatibel zijn met de meest moderne multifunctionele displays. De apparaten waar de radarsignalen op worden weergegeven leveren tegenwoordig hoge prestaties. Niet alleen kunnen ze sneller rekenen, maar ook de weergave is geavanceerder. Ze bieden een hoge resolutie, gedetailleerd beeld en radar overlay (radarbeeld over kaart geprojecteerd). In combinatie met sommige radars (bijv. Quantum 2), maakt de display zelfs gebruik van kleuronderscheiding voor inkomende (rood) en afgaande objecten (groen).
Soorten radarantennes
In grote lijnen zijn er twee soorten radarantennes: radome en open array. Een radome is een gesloten scanner in een ronde behuizing met een compact formaat en licht gewicht. Het instrument is eenvoudig te monteren op een mast (d.m.v. een mastbeugel), op het dak van een motorschip of op een mast bij de hekstoel. Radarkoepels worden veel gebruikt op zeilboten, kleine motorboten en RIB’s. Bij grote schepen (vanaf 15 meter) die op zee varen zie je aan boord soms een open array antenne. Deze herken je aan een lange horizontale witte balk die ronddraait. Open-array raders hebben een groter bereik en bieden meer details van objecten die zich dicht bij elkaar bevinden.
Digitale radomes
Er is nog steeds sprake van veel innovatie op radargebied. Moderne radars kunnen een grote hoeveelheid gegevens verwerken met behulp van digitale technieken. De voordelen hiervan zijn:
- Rekenreeksen in de processor
- Optimaal onderscheidend vermogen
- Instellingen volledig geautomatiseerd
X-band en S-band radars
De scheepsradar wordt geclassificeerd onder de X-band (10 GHz) of S-band (3GHz) frequenties. De X-band heeft vanwege de hoge frequentie een hogere resolutie, wat zorgt voor een betere weergave. De S-band heeft een lagere frequentie en resolutie, maar het beeld dat deze radar geeft wordt minder beïnvloed door regen en mist. Daarnaast kan het verre doelen detecteren. Grote schepen zijn doorgaans uitgerust met zowel X- als S-band radars.
Betekenis weergegeven informatie
Het is natuurlijk wel zo handig als je weet wat de weergegeven informatie precies betekent en waar de knoppen voor dienen. We helpen je.
- Gain: regelen van de versterking van de echo’s
- Range: bereik
- Relative motion: relatieve beweging
- True motion: ware beweging
- Trail: afgelegde koers
- COG (course over ground): koers over de grond via gps
- SOG (speed over ground): snelheid over de grond via gps
- (M)arpa (mini automatic radar plotting aid): voor het vermijden van botsingen en het volgen van doelen
- CPA (closest point of approach): calculatie van een getrackt object, waarbij er wordt gerekend met de snelheid van het object en wanneer je elkaar mogelijk nadert
- TCPA (time to closest point of approach): geschat punt waarop de afstand tussen het eigen schip en een ander object de minimumwaarde zal bereiken
- VRM (variable range marker): een ring op het radarscherm die kan worden aangepast om de afstand tot een doel te bepalen
- LAT: latitude
- Lon: longitude
- EBL (electronic bearing line): lijn van je schip naar een specifiek target
- Head up: boeg boven
- Course up: koers boven
- North up: noorden boven
Radar bevestigen
Er zijn verschillende montageopties:
- Achterstag (met speciale beugel)
- Flybridge
- Op een mastje/steun op dak (bij een motorschip)
- Op een mast achterop (bij een zeilschip)
- Halverwege de mast (zeilschip). En dan heeft de voorkeur een cardanische steun zodat de radar een goede werking behoudt wanneer de boot schuin gaat tijdens het zeilen
Aandachtspunten
- Kabel niet in strakke bochten
- Kabel niet inkorten
- Knip de plug nooit af. Gebruik een zwanenhals op het dek om de kabel met stekker naar binnen te geleiden
- Hoogte van de antenne bepaalt de radarhorizon (het maximale bereik)
- Plaats geen andere antennes in het zicht van de radarbundel
Montagebeugels
Wij hebben verschillende mastbeugels van het merk Scanstrut in ons assortiment waarmee je jouw boot radar kan monteren. De Scanstrut A80382 is specifiek voor de Raymarine Quantum, maar we bieden ook voor andere radars maststeunen. Er zijn ook mast brackets met een hydraulische demping leverbaar waarmee schommelen wordt tegengegaan zodat je in veel gevallen verzekerd bent van een optimaal beeld.
Radar voor de boot verplicht?
Op een groot deel van de vaarwegen in Nederland is het verplicht om op radar te varen bij slecht zicht. Volgens het BPR is slecht zicht minder dan 1000 meter zicht op hoofdvaarwegen en minder dan 400 meter zicht op overige vaarwegen.
Wanneer je op zee, de territoriale zee, de Westerschelde en de Eemsmonding een goedwerkende radar aan boord hebt, ben je (ook bij goed zicht) verplicht er gebruik van te maken om aanvaringen te voorkomen.
De schipper moet in het bezit zijn van een radardiploma. Daarnaast ben je verplicht om de marifoon uit te luisteren wanneer je de radar gebruikt. Dat betekent dat er dus ook een bedieningscertificaat (Marcom-B) nodig is voor gebruik van de marifoon.
Als je vaart zonder radar waar dat verplicht is, of je vaart zonder radar bij slecht zicht, dan riskeer je een boete.
AIS vervangt de radar niet
Ondanks dat steeds meer boten een AIS-systeem aan boord hebben, blijft de radar het primaire navigatiehulpmiddel ten behoeve van de veiligheid op het water. Veel boten kleiner dan 20 meter zijn namelijk niet uitgerust met AIS, waardoor kans op een aanvaring aanwezig is. Daarnaast levert de radar, in tegenstelling tot een AIS-systeem, ook in mistige omstandigheden betrouwbare resultaten.
Scheepsradars bij KOK watersport
Wij hebben kwalitatief hoogwaardige marine radars van Raymarine, Simrad en B&G in het assortiment. Om de keus te vergemakkelijken, benoemen we de werking en eigenschappen van diverse exemplaren.
Raymarine radars
Basismodellen, zoals de Raymarine Quantum CHIRP, werken met een CHIRP-pulscompressie en geven een prima markering van doelen op korte en lange afstand. De technologie voor pulscompressie identificeert ook kleine objecten. Ze zijn energiezuinig en eenvoudig te monteren. In veel gevallen is er met behulp van wifi ook verbinding mogelijk met de multifunctionele display.
De Raymarine Quantum 2 DOPPLER is de volgende generatie van de Quantum CHIRP. Deze radar gebruikt een geavanceerde aanvaringspreventietechnologie waarmee bewegende objecten onmiddellijk herkend worden. Radarcontacten die naderen worden namelijk rood weergeven en objecten die zich verwijderen kleuren groen. De Quantum 2 is leverbaar met wifi-aansluiting of bekabeling.
B&G radars
B&G radars werken ook met de pulscompressie-technologie en zijn speciaal ontwikkeld voor zeilers. Ze verbruiken minimaal vermogen, wegen minder dan 5 kilogram en leveren een uitstekende resolutie.
De B&G Halo 20 radar heeft uitgebreide functies ter verbetering van de veiligheid op het water. Het instrument detecteert objecten (maximaal 10) tot op 24 zeemijl. Met de Halo 20+ is zelfs detectie mogelijk tot een bereik van 36 zeemijlen. Daarnaast kan je met deze radar twee afstandsbereiken tegelijk bewaken in de Dual Range-modus. Voor korte en lange afstanden (tot wel 48 zeemijl) en een zeer helder beeld is er ook nog de Halo radar dome 24-inch.
Simrad radars
De compacte Simrad Halo 20 en Halo 20+ radars met pulscompressie zijn speciaal ontwikkeld voor kleinere sportvisboten en jachten. Ze bieden MARPA Target Tracking, InstantOn™ technologie en de modi Harbour, Offshore en Weather waarmee de signaalverwerking van de radar wordt aangepast om doelen duidelijk weer te geven, zelfs onder de zwaarste omstandigheden. De HALO20 is de ideale radar voor budgetbewuste schippers. De Halo20+ is al beschikbaar in een 24-inch koepel en is Simrads kleinste Pulse Compression Dome Radar tot nu toe.
Scheepsradar kopen?
Ontdek ons aanbod aan marine radars in de webshop of megastore in Rotterdam. Wil je een scheepsradar kopen, maar weet je niet precies welke je moet kiezen? Neem dan gerust contact met ons op voor advies! We helpen graag.
