Stuurautomaat installeren: welke aandrijfunit heb ik nodig voor mijn boot?

Elke boot is anders, zo ook de aandrijving die nodig is wanneer je een stuurautomaat wilt installeren. Om een volledig stuurautomaat systeem te installeren moet er rekening gehouden worden met het type aandrijfunit, welk stuursysteem reeds geïnstalleerd is en hoe krachtig het moet zijn.

Kiezen van een aandrijfunit

Wanneer je een compleet nieuwe stuurautomaat gaat installeren aan boord, dan begin je met het kiezen van de juiste aandrijfunit, ook wel drive genoemd. De aandrijfunit is het deel dat in verbinding staat met het stuursysteem van het schip en ervoor zorgt dat je boot of schip de juiste koers vaart die je hebt ingesteld via de bedieningseenheid van de stuurautomaat. . Het moet bovendien sterk genoeg zijn om het schip op de juiste koers te houden.

Het eerste wat je dus moet weten of uitzoeken is welk type stuursysteem is er reeds op mijn boot geïnstalleerd.

In de meeste gevallen zal één van onderstaande aandrijfsystemen zijn toegepast:

• Helmstok
• Stuurwiel (zeilboot)
• van de stuurpositie aangedreven door een ketting en tandwiel
• Systeem met kabels en stuurstang
• Hydraulisch

Bij een zeilschip is de meest voorkomende aandrijving voor een stuurautomaat een onderdekse aandrijving die het roer direct beweegt door op de helmstokarm of het roerkwadrant te duwen.

Verschillen tussen de aandrijfeenheden

Elk systeem heeft een andere installatie methode en werking. Om de verschillen toe te lichten en je de juiste toepassing te verduidelijken gaan we hieronder daar dieper op in.

Helmstokaandrijving

De helmstokaandrijving is een elektrische bovendekse aandrijving die in directe verbinding staat met de helmstok van een zeilboot. Er zijn verschillende modellen verkrijgbaar, waarvan de zwaarste uitvoering voor een maximale waterverplaatsing van 6000 kg. Het vaste uiteinde wordt aan de bank of aan het gangboord bevestigd, het andere uiteinde zit vast op de helmstok van de boot. Dit type aandrijving is een handige hulp tijdens lichtweercondities, maar vooral wanneer je alleen vaart en naar voren moet om iets aan te passen aan de zeilen of vallijnen. Er zijn extra installatie-accessoires leverbaar zoals helmstokbeugels en verlengstukken voor de duwstang.

Stuurwielaandrijving

De stuurwielaandrijving i s een aandrijfunit die direct op het stuurwiel wordt geklemd en is uitgerust met een verstelbare koppelingshendel zodat je kunt schakelen tussen handbesturing en stuurautomaatbesturing. Deze aandrijving is geschikt voor een stuurwiel van 1 tot 3,5 omwentelingen. En wordt aanbevolen voor zeilboten met een maximale waterverplaatsing van 7500 kg. (let er hierbij op dat bij een boot vaak over casco gewicht wordt gesproken, en tel hier 20% bij op).

Lineaire aandrijfunit

Een mechanische lineaire aandrijving die voor een krachtige stuwkracht. Deze aandrijving wordt onderdeks gemonteerd, direct op de helmstokarm of het roerkwadrant. Krachtiger dan een bovendekse aandrijving en kan worden uitgeschakeld (dus ook de elektromechanische koppeling van de aandrijving) waardoor je een soepele en ongehinderde handbesturing ervaart.

• Type 1 lineaire aandrijfunit is geschikt voor een schip met een maximale waterverplaatsing van 11.000 kg. Werkt met een DC spanning van 12 volt en kan worden gecombineerd met een ACU-200.
• Type 2 lineaire aandrijfunit is leverbaar in een uitvoering met korte slag (max 300 mm) en is geschikt voor maximale waterverplaatsing van 15.000 kg. En in een uitvoering met een lange slag (max 400 mm) die geschikt is voor een maximale waterverplaatsing van 20.000 kg.

Leverbaar in 12 of 24 volt.

Hydraulische pomp

Voor schepen met een hydraulisch stuursysteem kan er een hydraulische pomp worden toegevoegd en worden verbonden met de bestaande hydraulische stuurleidingen. Hiervoor is voor installatie uiteraard nog wel het een en ander nodig zoals hydraulische leiding en t-stukken. Verder dient er nagegaan te worden of er een stuurpomp aanwezig is met een terugslagklep of dat er een separate terugslagklepunit aanwezig is in het leidingsysteem. En met welke diameter hydraulische leiding wordt gewerkt.

Van Raymarine zijn de volgende hydraulische pompen leverbaar:

• Type 0,5: Voor schepen met hydraulische besturing van 50 tot 110 CC.
• Type 1: Voor schepen met hydraulische besturing van 80 tot 230 CC.
• Type 2: Voor schepen met hydraulische besturing van 230 tot 350 CC.
• Type 3: Voor schepen met hydraulische besturing van 350 tot 500 CC.

Roterende aandrijving

Dit type aandrijving is bedoeld voor motor- en zeilboten met een systeem die van de stuurpositie kunnen worden aangedreven door ketting en tandwiel. Normaal gesproken is dit van toepassing op systemen met kabels en Stuurstang.

Het ontwerp van de roterende aandrijfeenheid van Raymarine zorgt voor een soepele en krachtige stuurautomaatbesturing met stille werking. De belangrijkste onderdelen van de schijf zijn; een robuuste elektromotor, die via een aandrijving met hoge treksterkte een nauwkeurige epicyclische gearbox aandrijft. En een elektromagnetische koppeling die hoge koppelbelastingen overbrengt zonder te slippen.

• Type 1 roterende aandrijving voor schepen met een maximale waterverplaatsing van 11.000 kg.
• Type 2 roterende aandrijving voor schepen met een maximale waterverplaatsing van 20.000 kg.

Hydraulisch-lineaire aandrijving

Dit is een autonoom hydraulisch stuursysteem voor zware waterverplaatsers met mechanische besturing. Dit type aandrijvingssysteem bestaat uit een omkerende pomp, een hydraulische stuurstoter en een vloeistofreservoir.

De hydraulisch-lineaire aandrijving van Raymarine werkt met ACU-400.

• Type 2: voor waterverplaatsing tot 22.000 kg.
• Type 3: voor waterverplaatsing tot 35.000 kg.

Als de vraag hierboven beantwoord is en we dus weten welke drive benodigd is. Dan is de volgende vraag welk type het precies moet zijn.

• Dus hoe krachtig dient deze te zijn?
• Wat is de inhoud van de stuurcilinder (hoeveel cc)? Bij een bovendekse drive, lineaire drive en voor een roterende drive is het belangrijk om te weten wat de waterverplaatsing van het schip is. In het geval van een hydraulische pomp is het belangrijk om te weten wat de inhoud is van de stuurcilinder is.
• Met welke DC spanning wordt er gewerkt, 12 of 24 volt?

We zullen hieronder de aandrijfunits verder toelichten. Maar maken nu eerst de selectie af om tot een totaal stuurautomaatsysteem te komen. Nu we weten welke aandrijfeenheid nodig is kunnen we bepalen welke ACU hiervoor benodigd is.

ACU = Actuator Control Unit

Een belangrijk onderdeel van het stuurautomaatsysteem en is voorzien van de voeding en elektronica voor verbinding met de drive en DC elektrische bron aan boord. Een compleet stuurautomaatsysteem wordt gemaakt wanneer aan de drive en ACU wordt toegevoegd; koerssensor, stuurautomaatbediening en kabelset. Dit wordt als complete Autopilot packs door ons aangeboden. Met of zonder drive. Want het kan zijn dat er nog een goed werkende drive aanwezig is en dus enkel het Corepack (ACU, sensor + bediening) benodigd is.

Stuurautomaat bij KOK watersport

Heb je advies nodig over welk systeem het beste bij je boot past, of wil je graag wat meer uitleg over de mogelijkheden? Kom dan naar onze watersportwinkel in Rotterdam, of neem rechtstreeks contact met ons op. Wij helpen je graag bij het maken van een keuze.