Antifouling aanbrengen, de complete handleiding

De start van het vaarseizoen staat weer voor de deur. En dat betekent voor veel booteigenaren dat het tijd is voor onderhoud van de boot voordat deze te water wordt gelaten. Het aanbrengen van een antifouling laag is hiervan een belangrijk onderdeel. Want tijdens het vaarseizoen heeft de boot het te verduren met aangroei, het is belangrijk om het gedeelte van de boot onder de waterlijn daartegen te beschermen. Dit doe je met antifouling. Maar welke antifouling moet je kopen? En hoe breng je het aan? Er bestaan verschillende soorten, in dit blog wordt toegelicht welke antifouling de perfecte match is voor je boot, hoe je deze goed aanbrengt en waarom dit nodig is.

De volgende onderwerpen komen aan bod:

1. Wat is antifouling
2. Het ontstaan van antifouling
3. Hoe werkt antifouling?
4. Waarom antifouling aanbrengen?
5. Wanneer antifouling aanbrengen
6. Welke antifouling moet ik gebruiken?
7. Antifouling aanbrengen in 6 stappen
8. Hoe antifouling verwijderen?
9. Productspecialist aan het woord
10.  Antifouling kopen

Wat is antifouling?

Een schip dat in het water ligt krijgt te maken met aangroei van kleine organismen, mosselen en algen aan de romp van het schip. Dit kan er onschuldig uitzien, maar samen vormen deze organismen een enorme massa. Het gevolg hiervan is dat de aangroei zorgt voor nadelige vaarprestaties, zoals het vertragen van je boot en zelfs afwijkingen in de vaarrichting. Dit is allemaal makkelijk tegen te gaan met antifouling coating, wat eigenlijk een soort verflaag is, waarmee je voorkomt dat deze kleine organismen zich vasthechten aan je schip. Daarnaast zorgt het er ook nog eens voor dat je boot beter geconserveerd blijft.

Het ontstaan van antifouling

Antifouling is niet nieuw. Al in de 15^e eeuw voor christus waren er volken die hun boten voorzagen van een soort antifouling. De belangrijkste ingrediënten waren walvisolie, hars en zwavel. Er werd ook gebruik gemaakt van een harde antifouling van teer en hars. Soms werd hier zwavel aan toegevoegd, om het nog beter te laten werken. Ook in het Chinese en Griekse rijk werd een vergelijkbare antifouling toegepast. 

In de 18^e eeuw werd koper als antifouling gebruikt. De Engelse marine, ook wel bekend als de Royal Navy, voorzag al zijn boten van koperen platen. Dit werkte zo goed dat de term ‘copper bottomed’ ontstond. Een product dat ‘copper bottomed’ is, staat bekend als betrouwbaar en risicoloos. Een goedkoper alternatief was destijds muntz metaal. Dit bestond voor 60% uit koper en voor 40% uit zink.

De uitvinder van de antifouling verf is kapitein Ferdinand Gravert. Hij experimenteerde ermee en verkocht het vanaf 1913 in TalTal, een vissersdorpje in Chili. In de tussentijd is er veel geïnnoveerd, en hoef je je boot in ieder geval niet meer in te smeren met walvisolie.

Hoe werkt antifouling?

Antifouling is speciale verf waar biociden, koper, chloorrubber en aangroeiwerende middelen aan zijn toegevoegd. Deze middelen voorkomen dat er aangroei ontstaat. Antifouling kan ingedeeld worden in drie groepen namelijk hard, zacht en op teflon basis. Hieronder lichten wij toe wat hieronder wordt verstaan en voor welk type boot de soort antifouling het meest geschikt is.

Harde antifouling

Als harde antifouling in aanraking komt met water lossen er stoffen in de verf op waardoor de biociden vrij komen en de aangroei tegengaan. De harde verflaag zal achterblijven en zal na verloop van tijd niet meer werken. Door de jaren heen zal er dus een steeds dikkere verflaag worden opgebouwd. Na een aantal jaar zal je deze lagen eerst moeten verwijderen voordat je een nieuwe laag aanbrengt. Een voordeel van harde fouling is dat je deze tussentijds nat kan schuren en dus ook kan polijsten. Dit zorgt voor meer snelheid. Harde antifouling is ook erg geschikt voor boten die regelmatig op een trailer staan.

• Harde, duurzame seizoenslange eindlaag
• Bestand tegen slijtage en schuren
• Geschikt voor snelle en voor droogvallende schepen
• Schrobbare eindlaag

Zachte antifouling

Ook wel bekend als polijstende zelfslijpende antifouling. Tijdens het varen slijt de antifouling er geleidelijk af, waardoor biociden vrijkomen. Het voordeel hiervan is dat er geen dikke laag ontstaat zoals bij harde antifouling. Wel is het noodzakelijk om elk seizoen een nieuwe laag aan te brengen.

Zachte antifouling wordt vooral gebruikt voor langzaam varende schepen. Voor een snelle motorboot is het minder geschikt, omdat de laag er dan te snel afslijt.

• Een polijstende antifouling biedt een geconcentreerde afgifte van biociden voor langdurige werking
• Slijt af in gebruik
• Verminderd onderhoud – minimale laagdikte opbouw vermindert de voorbehandelingstijd
• Uithalen en tewaterlaten zonder overschilderen

Antifouling op teflonbasis

Een andere naam is dunne laag technologie. Deze variant wordt bijna niet gebruikt en is in Nederland niet toegestaan. Deze antifouling wordt vooral gebruikt door wedstrijdzeilers. Het is een hele dunne en harde antifouling, die alleen met zichzelf overgeschilderd kan worden. Deze variant zal verder niet behandeld worden in dit artikel.

• Fluro microadditief voor zeer hoge snelheid
• Een superglad oppervlak en lage weerstand zorgen voor:
  • Verhoging van de snelheid
  • Vemindering van het brandstofgebruik
  • Geen dikke lagen verf, dus geen laagdikte opbouw
  • Verbetert de brandstofefficiëntie
  • Langere levensduur van de motor

Waarom antifouling aanbrengen?

Het gebruik van antifouling is noodzakelijk als je je boot goed wilt onderhouden. Het niet aanbrengen van antifouling op het onderwaterschip zorgt niet alleen voor de aangroei van een flinke baard (aangroei van organismen), maar heeft ook op de langere termijn nadelige gevolgen. De volgende problemen kunnen ontstaan:

• Snelheidsverlies. De aangroei zorgt voor extra weerstand en massa, waardoor je boot een halve tot wel twee mijl per uur langzamer zal varen.
• Hoger brandstofverbruik. Om de gewenste snelheid te halen is extra vermogen nodig van de motor. Dit zorgt voor een hoger brandstofverbruik, wat op kan lopen tot 30%.
• Aantasting van onderlagen en corrosie. Hierdoor zal je eerder genoodzaakt zijn om groot, en vooral duur, onderhoud uit te voeren.
• Versneld optreden van osmose bij polyester schepen. Dit zorgt er voor  dat het polyester wordt aangetast, en zorgt ook weer voor groot, en duur, onderhoud.
• Verminderde levensduur van je schip. Het niet aanbrengen van antifouling kan er voor zorgen dat de levensduur van je schip aanzienlijk verminderd wordt, door de hierboven genoemde punten
• Verminderde waarde van je schip. Een aangetaste en slecht onderhouden romp zorgt er voor dat uw schip stuk minder waard is.

Wanneer antifouling aanbrengen?

De antifouling heeft even tijd nodig om in te trekken en te drogen voordat je de boot te water laat. Het beste is om de coating minstens een dag voordat de boot het water ingaat aan te brengen. Je kan het echter al heel veel eerder doen, hier zit geen bepaalde tijdslimiet aan. In de meeste gevallen zal dit in Nederland in de lente periode zijn.

Hoe vaak moet je antifouling aanbrengen?

Afhankelijk van het soort antifouling is het verstandig om elk jaar een nieuwe laag aan te brengen. Met harde antifouling kan je er wat langer mee wachten, daarbij volstaat elke twee a drie jaar voor het aanbrengen van een nieuwe laag. Naarmate er steeds meer lagen worden toegevoegd moet het antifouling ook na verloop van tijd worden verwijderd.

Hoeveel antifouling per m2 toevoegen?

Voor een optimaal resultaat is het aan te raden om twee lagen per keer aan te brengen. Let ook op kwetsbare plekken, daar wil je wellicht een beetje extra antifouling toevoegen. Als globaal uitgangspunt kan je een liter per circa 10m2 rekenen per laag. Na het aanbrengen van de eerste laag moet je ongeveer 6 uur wachten (bij normale temperaturen) voordat je een tweede laag kan aanbrengen.

Welke antifouling moet ik gebruiken?

Bij het kiezen van de juiste antifouling moet er rekening worden gehouden met meerdere factoren. Zoals het vaargebied, de vaarstijl en de kenmerken van de boot zelf.

Om te beginnen is het belangrijk om te weten wat voor antifouling er nu op je boot zit. Weet je dit niet? Dat is geen probleem. Wrijf met een natte doek over de verf heen. Laat er verf af op de doek, dan is het zachte antifouling.

Als je weet wat voor antifouling er nu op je boot zit kan je beslissen wat voor antifouling nodig is. We raden zachte antifouling aan voor langzaam varende schepen, tot 25 knopen. Voor schepen die harder varen dan 25 knopen, getrailerd worden of schepen die droog vallen is harde antifouling de beste keuze.

Naast de snelheid is het ook belangrijk om te kijken naar het vaar- en ligwater. De keuze kan ook afhangen van de lozing van grijswater, vervuiling van de haven door verschillende besmettingen, geen doorstroming van het water, nabij stromende rivieren, regenval en vegetatie. Daarom hebben we de volgende producten op een rijtje gezet die je kan bestellen: