Hydraulische besturing boot

Een hydraulische besturing zorgt ervoor dat je moeiteloos je boot op koers houdt. In dit blogitem gaan we dieper in op de constructie van een hydraulische stuurinrichting, de installatie, het onderhoud, de voordelen en we benoemen de factoren waarop je een systeem selecteert. 

Constructie van een hydraulische stuurinrichting

Voor een hydraulisch stuursysteem maakt men in basis gebruik van één of meer stuurpompen (1), hydraulische leidingen (2), een cilinder (3) en eventueel (een) separate of opgebouwde terugslagklep(pen). 

De leiding, gemaakt van koper of nylon, verbindt de stuurpomp met de cilinder. Door deze leiding stroomt hydraulische olie, die op druk wordt gebracht door de pomp. De oliedruk zorgt er uiteindelijk voor dat de cilinder gaat bewegen.  

Bij een stuursysteem met enkelvoudige bediening (één pomp en dus één stuurstand) kan tussen de pomp en de cilinder een terugslagklep worden geïnstalleerd. Een terugslagklep zorgt ervoor dat de olie waar een hydraulisch stuursysteem gebruik van maakt om krachten over te brengen, in één richting blijft stromen. Het principe van een terugslagklep staat hieronder afgebeeld.

 

Het voordeel van een terugslagklep is dat je geen roerdruk op het stuurwiel voelt. De terugslagklep kan separaat gemonteerd worden of er kan een pomp met opgebouwde terugslagklep worden geïnstalleerd. Bevat het systeem meerdere pompen (dubbele besturing), dan moet je een (dubbele) terugslagklep installeren. Dit is noodzakelijk omdat je zo van de ene stuurstand naar de andere kunt overschakelen. Daarnaast voorkom je met terugslagkleppen het meedraaien van de andere pomp.

Eventueel kan een hydraulisch stuursysteem uitgebreid worden met een kortsluitkraan. Een kortsluitkraan maakt het mogelijk om in geval van een falend systeem over te gaan op helmstokbesturing. 

Een hydraulische boot besturing met enkele bediening bevat de volgende onderdelen:

• Stuurpomp met of zonder terugslagklep 
• Cilinder 
• Leiding
• Olie
• Optioneel: kortsluitkraan 

Een hydraulische besturing met dubbele bediening bevat de volgende onderdelen:

• Twee stuurpompen met een separaat opgestelde dubbele terugslagklep of twee pompen met een opgebouwde terugslagklep
• Cilinder 
• Leiding
• Olie 
• Optioneel: kortsluitkraan

Installatie

Het installeren van een hydraulisch stuursysteem is heel eenvoudig. Simpel gezegd hoef je alleen de stuurpomp en de cilinder te verbinden met behulp van hydraulische leidingen. De stuursystemen worden geleverd met een duidelijke installatiehandleiding waarin de precieze montagestappen staan beschreven.   

Hieronder volgen aanvullende aandachtspunten en tips.

• Snij de leidingen op lengte. Met afzagen loop je het risico dat de leidingen van binnen vervuild raken.
• Voorkom beschadigen, deze kunnen olielekkage veroorzaken.
• De vuldop van de stuurpomp dient zich altijd aan de bovenzijde te bevinden.
• Verbind in het geval van meerdere stuurpompen alle oliereservoirs met elkaar via een vereffeningsleiding.
• Voor een optimale werking dient de pomp maximaal 20 graden achterover opgesteld te worden.

• Bevestig de voet van de cilinder op een stevige fundatie.
• Om tot een doelmatige ontluchting te komen dienen de ontluchtingsnippels van de cilinder naar boven te wijzen.
• Bescherm de cilinderstang tegen vocht, vuil en zeewater. Stel de cilinder bij voorkeur in een droge, goed geventileerde ruimte op.
• Houd de verbindingsleidingen en de leidingstukken tussen de terugslagklep en de cilinder zo kort mogelijk.
• Voorkom knikken in de leidingen.
• Controleer de leidingen na installatie op eventuele verstoppingen door deze met bijvoorbeeld stikstof of (pers)lucht (niet met water!) door te blazen. Je verwijdert zo ook mogelijke verontreinigingen. 

Onderhoud

Een hydraulische stuurinrichting heeft in principe weinig onderhoud nodig, maar het is wel belangrijk om deze regelmatig te controleren. Zo is het raadzaam om het niveau van het reservoir met hydraulische vloeistof geregeld na te kijken. Wanneer er te weinig olie in het systeem zit, komt er lucht voor in de plaats wat de werking van het stuur verslechtert. Zodra dit gebeurt is het zaak om het systeem te ontluchten en om het reservoir aan te vullen met reservevloeistof. Daarnaast moet de olie éénmaal per twee jaar ververst worden. Controleer ook op eventuele slijtage en lekkages. Indien er sprake is van lekkage, dien je dit zo snel mogelijk te verhelpen.  

Voordelen ten opzichte van kabelbesturing

Het stuursysteem aan boord kan ook worden bediend met behulp van een kabel die het roer en het stuur met de buitenboordmotor verbindt, dit wordt kabelbesturing genoemd. Hydraulische boot besturing heeft ten opzichte van kabelbesturing een aantal voordelen:

• Weinig onderhoud nodig als de hydraulische stuurinrichting correct is geïnstalleerd
• Betrouwbaar
• Efficiënt door hoge energiedichtheid
• Exacter sturen bij geringe krachtinspanning
• Minder stuurcorrecties nodig

Selecteren hydraulisch stuursysteem

Er zijn verschillende hydraulische stuursystemen verkrijgbaar. Wat voor jou het meest geschikte systeem is, is afhankelijk van de volgende factoren:

• Bootsnelheid
• De afmetingen van het roer
• Prestaties van de motor
• Propeller grootte
• Boottype
• Stroming en weersomstandigheden
• Je voorkeuren
• Toepassingen (vissen, cruisen, snel racen)

Kiezen van de juiste cilinder

Het is belangrijk dat je kiest voor de juiste combinatie van pomp en cilinder. De hydraulische cilinder bepaalt de kracht van de stuurinstallatie en niet de stuurpomp. Wat de juiste cilinder is, wordt bepaald door het roermoment. Kies bij de cilinder een hydraulische stuurpomp die in overeenstemming is met het gewenste aantal stuurwielomwentelingen van bakboord naar stuurboord. Hoe kleiner het aantal stuuromwentelingen, des te groter de kracht die op het wiel moet worden uitgeoefend. De snelheid van de boot, de roerhoogte, de roerbreedte en het roerbalans zijn van belang bij het bepalen van het roermoment.

De formule voor bet berekenen van het roermoment is:

M(kgm) = V² x H x W x ((W/2)-E) x 6

M = roermoment

V = bootsnelheid in knopen

H = roerhoogte in meters

W = roerbreedte in meters

E= roerbalans deel in meters

Vragen of advies? Wij helpen graag!

Voor vragen en advies kun je langskomen in onze watersportwinkel of contact opnemen met de klantenservice.