Zonnepanelen voor op de boot: Alles wat je moet weten

Tegenwoordig zie je steeds meer schepen met zonnepanelen. Niet zo gek, want zonnepanelen op de boot geven meer vrijheid op het water; je bent altijd voorzien van gratis elektriciteit en onafhankelijk van walstroom. De energie wordt vanuit zonnestraling opgewekt en is direct te gebruiken of kan worden opgeslagen voor later gebruik.

In dit blog vertellen we onder meer de voordelen van boot zonnepanelen en hoe je een systeem samenstelt en monteert. Daarnaast gaan we dieper in op het assortiment.

Voordelen van zonnepanelen op de boot

Zonne-energie is ideaal voor langere vaartochten; je hoeft minder snel terug naar de haven en kunt overnachten op open water. Je kunt drie tot vier keer langer op het water blijven zonder bang te zijn dat de accu te diep ontladen wordt. Daarnaast is zonne-energie milieuvriendelijk, duurzaam en gratis te gebruiken.

Uit welke onderdelen bestaat een zonnepanelensysteem?

Een basis zonnepanelensysteem voor de boot bestaat uit:

• Zonnepanelen
• Een accu
• Een Laadregelaar
• Bevestigingsmateriaal

De cellen in een zonnepaneel vangen zonlicht op en zetten het om in elektriciteit. De accu fungeert als opslagplaats van zonne-energie en is noodzakelijk als je de opgewekte elektriciteit op een later moment wil gebruiken. Een laadregelaar zorgt voor de juiste stroom en spanning en houdt de accu, mits deze is afgestemd op de capaciteit van de zonnepanelen, in een goede conditie. Met behulp van speciale kabels koppel je de laadregelaar aan de zonnepanelen.

Traditionele of flexibele zonnepanelen?

Op de boot kunnen zowel traditionele zonnepanelen als flexibele zonnepanelen worden gemonteerd. De zonnecellen in een ‘standaard’ zonnepaneel zijn gemaakt van het mineraal ‘silicium’. Er zijn twee soorten silicium zonnecellen te onderscheiden: polykristallijn en monokristallijn. Traditionele zonnepanelen staan bekend om hun efficiënte werking; ze zetten een hoog percentage van de opgevangen zonne-energie om in elektriciteit.

Qua rendement en opbrengst verschillen mono en poly zonnepanelen niet veel van elkaar. Het verschil zit hem vooral in het uiterlijk; monokristallijne zonnepanelen zijn bijna zwart van kleur en hebben een meer effen structuur.

Flexibele zonnepanelen zijn extreem licht van gewicht en buigzaam, waardoor ze gemakkelijker bevestigd en verplaatst kunnen worden. Bovendien zijn ze overloopbaar, minder kwetsbaar, veiliger en mooier om te zien.

Een PWM- of MPPT-laadregelaar?

Zowel PWM- als MPPT-laadregelaars zijn geschikt voor het opladen van accu's wanneer je zonnepanelen op de boot hebt geïnstalleerd. Welk exemplaar je het best kan kiezen, is afhankelijk van de situatie. De afkorting PWM staat voor Pulse Width Modulation. Deze regelaars zijn voordelig in aanschaf, voorzien van een interne temperatuursensor en beveiligd tegen overbelasting. Een MPPT-regelaar (Maximum Power Point Tracker) is geavanceerder en daardoor ook duurder. Deze kan bijvoorbeeld de invoerspanning van het zonnepaneel aanpassen.

Bij grote systemen is het raadzaam om een MPPT-regelaar toe te passen, zeker als er sprake is van serieschakeling. Heb je een klein systeem tot ca. 120W met één paneel? Dan is een PWM-regelaar een prima keuze.

Victron zonnepanelen en laadregelaar

Victron heeft twee soorten zonnepanelen voor op de boot in zijn assortiment: Blue Solar Monokristallijne Panelen en Blue Solar Polykristallijne Panelen.

Victron Blue Solar Monokristallijne Panelen

In onze watersport webshop en megastore vind je de Victron Blue Solar Monokristallijne Panelen, welke een hoog rendement hebben. Daarnaast hebben ze een hoge lichtgevoeligheid en leveren ze uitzonderlijke prestaties bij weinig licht. De panelen zijn voorzien van een speciale coating (anti-reflectie), welke zorgt voor een behoorlijke stroomopbrengst bij minimale lichtsterkte. Verder verbetert de laagspanningstemperatuurcoëfficiënt het functioneren bij hoge temperaturen. De bypass diodes minimaliseren het vermogensverlies dat veroorzaakt wordt door schaduw en de waterdichte aansluitdoos creëert een hoog veiligheidsniveau. Bovendien zorgt het geharde glas voor een verbeterende slagvastigheid en stijfheid van het paneel. De Victron Solar panelen zijn stormvast te monteren.

Victron Blue Solar MPPT-laadregelaar

Victron heeft een laadregelaar met snelle Maximum Power Point Tracking (MPPT) en intelligent accubeheer in zijn assortiment; de Blue Solar MPPT. Deze controller benut het beschikbare vermogen van de zonnepanelen volledig en maximaliseert zo de energieopbrengst. Daarnaast houdt de Victron Solar laadregelaar de accu in een goede conditie, wat de levensduur verlengt.

Zelf een zonnepanelensysteem voor je boot samenstellen

Wanneer je zelf een zonnepanelensysteem gaat samenstellen, zal je de volgende vraag moeten beantwoorden: ‘welke apparaten wil ik voorzien van stroom en hoeveel uur per dag ga ik ze gebruiken?’. Het antwoord op deze vraag bepaalt hoeveel zonnepanelen en welke accu, laadregelaar en eventuele omvormer je nodig hebt.

Praktijkvoorbeeld

• Drie ledlampen (10 watt per lamp). Gebruik per dag: 3 uur.
• Een koffiezetapparaat (1000 watt). Gebruik per dag: 10 minuten.
• Een koellade (40 watt). Gebruik per dag: 2 uur.
• Alle apparaten werken op 230 volt.
• De spanning van de accu is 12 volt. 

Omvormer

Als je de 12 V spanning om wil zetten naar 230 V, dien je een omvormer te gebruiken. Het benodigde vermogen van de omvormer bereken je door van elk apparaat het gebruik in watt bij elkaar op te tellen: 30 + 1000 + 40 = 1070 watt. Het is raadzaam om te kiezen voor een omvormer met een iets hoger vermogen voor eventuele extra apparatuur.

Accu

• Ledlampen: 30 watt x 3 uur = 90 Wh
• Koffiezetapparaat: 1000 watt x 0,1666 uur = 166 Wh
• Koellade: 40 watt x 2 uur = 80 Wh
• Totaal = 336 Wh

De capaciteit van de accu, dus hoeveel uur de accu een bepaalde stroom kan leveren, wordt altijd opgegeven in Ah (Ampère-uren). Om alle apparaten het gewenste aantal uren van stroom te kunnen voorzien heb je per dag 28 Ah (336 Wh/12 V) nodig. Het is raadzaam om te kiezen voor een accu met een capaciteit die drie tot vier keer de energiebehoefte kan leveren, dit voorkomt diepe ontlading. Voor het zonnepanelensysteem in dit voorbeeld raden we een accu aan met minstens 84 Ah (28 x 3)  

Zonnepanelen

De zonintensiteit verandert gedurende de dag, de tijd van het jaar en de weersomstandigheden. Gemiddeld genomen schijnt de zon 3 uur per dag, wat betekent dat de capaciteit van het paneel 112 watt (336 Wh/3 uur) moet zijn. Grote panelen genereren een hoge gelijkspanning en daarom is het raadzaam om voor meerdere kleine zonnepanelen te kiezen, bijvoorbeeld twee van 100 watt.

Laadregelaar

De laadregelaar moet een vermogen van 200 watt aankunnen (twee zonnepanelen van 100 watt). Op een 12 V accu betekent dit een laadregelaar met een stroomcapaciteit van minstens 17 ampère (200/12). Kies iets ruimer; 20 ampère.  

Conclusie

Om bovengenoemd systeem samen te stellen heb je de volgende producten nodig:

• Twee 12 V zonnepanelen van 100 watt
• Een 12 V accu van 84 Ah
• Een 12/24 V laadregelaar van 20 ampère
• Een 1200 of 1500 watt omvormer

Zonnepanelen installeren

Hieronder een globaal stappenplan voor het installeren van traditionele zonnepanelen:

• Selecteer de locatie.
• Selecteer het juiste ondersteuningsframe.
• Monteer de panelen.
• Aard de zonnepanelen zodat je apparaten bij plotselinge stroompieken beschermd zijn tegen overbelasting van het stroomnetwerk.
• Sluit de zonnepanelen in serie of parallel aan.
• Plaats de omvormer. Om te voorkomen dat er geen opgewekte energie verloren gaat, is het raadzaam om de afstand tussen de panelen en omvormer zo klein mogelijk te houden.

Voor een gedetailleerd stappenplan verwijzen we je door naar de handleiding van de fabrikant. 

Zonnepanelen kopen voor je motor- of zeilboot?

Wil je profiteren van de voordelen van zonne-energie? Wij verkopen boot zonnepanelen en toebehoren van het merk Victron. Bekijk het assortiment in onze webshop of watersportwinkel.

Voor vragen en/of advies kun je altijd contact opnemen met een van onze medewerkers of langskomen in de megastore.